Koloni gwadloup bitasyon a YO
kolonialis fwansé an liyannaj épi èsklavajis, ka Jéré koloni gwadloup kon YOvo téka jéré bitasyon a yo an tan lèsklavaj. Ahak pas chanjé adan biten a Yo.
 | Adan on bik a pawòl, Malcolm X téka ouvè zié an nou asi ankijan an tan a lèsklavaj, y té tini on kalité nèg ki té kapab tchenbé fwè nèg a-y anba pwofitasyon a èsklavajis, yenki pou yo té gadé on ti tanpisouplè ki YOvo téka ba sé makak-la-sa. Sé lavèt la-sa paté tini diniyté, sèl biten ki téka konté ba yo, sé gannyé yonn dé bannann an plis, é tchenbé on ti pouvwa mèt-la té ba ba yo anlè nèg |
kon yo, pou pésa makaké mèt èsklavajis a yo. (Tini moun ki ka di, lè schoelcher té débaké an koloni Gwadloup épi dékrè a abolisyon a lèsklavaj, pou pésa sové on krazi a lonè a péyi fwansé, sété sé menm kalité nèg-la-sa ki té mèt yo ansanm ansanm épi mèt èsklavajis a yo, pou té baré van a schoelcher. Yo fè tousa yo té pé pou té anpéché-y débaké asi ké-la. Davwa Yo paté vlé pon évolisyon a istati a koloni èsklavajis la, pou yo paté pèd ti favè é pouvwa yo té ni asi nèg kon yo.)
Sé kalité nèg la-sa té kontan sitiasyon a yo, é patéké chanjé systèm-la pou ahak. sété yo ki té plis kont abolisyon a lèsklavaj, é Sété yo osi ki té pwoumié lènmi a nèg mawon.
Mi sa X téka di nou :
 | Adan on bitasyon, y té tini dé kalité nèg. Té tini nèg a kaz, épi té tini nèg a jaden. Nèg a kaz teka toujou véyé asi kò a mèt a-y. Lè nèg a jaden téka èché kaskòd, nèg a kaz téka ponnyé-y pou té woumenné-y an jaden a |
bitasyon a mèt a-y. Nèg a kaz téka fè sa, sé davwa y téka santi-y tini onlo valè an zyé a mèt a-y. padavwa y téka viv pi alèz a-y ki nèg a jaden. Y téka manjé pi bon manjé, y téka abiyé pi byen, y téka viv adan on pi bèl kaz. Y téka viv obò a mèt a-y , Adan kav-la, an joupa-la. Nèg a kaz téka manjé menm manjé ki mèt a-y, é y téka jous pòté vyé lenj a-y. Y téka palé menm jan ki mèt a-y, épi menm lokans-la.
Nèg a kaz té enmé mèt a-y plis ki mèt a-y li menm. sé pouki y patéka vlé pon blès ba mèt a-y.
Siwvwè mèt-la tonbé malad, y téka di-y : " Kay tini mèt ? Nou malad ?"
Lè kaz a mèt a-y téka pwen difé, y téka pòté onlo mannèv pou étenn difé-la, davwa y patéké sipoté ki kaz a mèt a-y bwilé.
Y patéka sipòté ayen rivé bitasyon a mèt a-y, sé pouki y téka défann bitasyon-la plis ki mèt a-y menm.
Mi sé sa yo ka kriyé on nèg a kaz.
 | Men an bitasyon-la, té tini yonn dé nèg a jaden ki patéka aksèpté sitiasyon a yo. Yo téka rété adan vyé kaz an pay, sé nèg-la-sa téka pwan onlo gaz anba zongonn a èsklavajis a yo. |
Sé yo ki téka pòté sé pi vyé rannyon a lenj-la. Sé plis vyé kalité manjé-la sété ba yo. San palé asi bon fwèt yo téka pwan anba jouk a pwofitan.
Sé nèg a jaden-la té hay mèt a bitasyon-la toubòlman. An ka di zòt sa, yo té hay li menm.
Siwvè mèt-la té tonbé malad, yo téka pwiyé bondyé pou-y mò.
Si kaz a mèt-la téka pwan difé, yo téka mandé bondyé pou onlo van lévé pou pésa fè difé-la lévé pi mové é bwilé tout bitasyon-la.
Mi diférans-la ki tini-la antrè sé dé kalité nèg-la-sa. é jodila ankò, nou tini an koloni gwadloup, nèg a kaz é nèg a jaden.
é menmsi sa vwé ki mwen gégé ka konsidéré mwen kon on nèg a jaden a bitasyon Gwadloup. on biten sèten, bitasyon la-sa, an péké mawon-y, men pisimé rété goumé pou déchouké tout dirigonflis é pwofitan a systèm plantokratik la-sa.
Gégé ba knouyé overblog.com
